Szanowni Państwo,

wojna w Ukrainie trwa już półtora miesiąca. Po zabezpieczeniu najbardziej podstawowych potrzeb osób uchodźczych, przychodzi czas na kolejne, w tym edukację. Do polskich szkół i przedszkoli uczęszcza już 175 tysięcy osób z Ukrainy. To duże wyzwanie dla naszego systemu oświaty, władz samorządowych, a przede wszystkim – dla każdej ze szkół. Dlatego dziś chcemy się z Państwem podzielić informacjami i dobrymi praktykami dotyczącymi edukacji dzieci i młodzieży z Ukrainy oraz pracy ukraińskich nauczycielek i asystentek międzykulturowych.

Zatrudnienie ukraińskich nauczycielek w ramach współpracy z NGO

Podczas zeszłotygodniowego webinaru zorganizowanego przez SOS dla Edukacji Krzysztof Stanowski, dyrektor Centrum Współpracy Międzynarodowej w Lublinie, podzielił się lubelskim doświadczeniem współpracy między JST a NGO. Dzięki niej już 30 marca zatrudniono 53 nauczycielki z Ukrainy. Umożliwił to program zatrudnienia interwencyjnego uchodźczyń „Cash for Work” finansowany przez Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej. Program ma bardzo prostą procedurę, dlatego proces przebiega bardzo sprawnie. Więcej na ten temat tutaj.

Stypendium jako jedna z form wsparcia

Również w Lublinie stowarzyszenie Homo Faber uruchomiło stypendium rozwoju osobistego. Jest przeznaczone zarówno dla dzieci, jak i dorosłych z Ukrainy, a cele mogą być bardzo różne: od gry na instrumentach poprzez sport aż po rękodzieło. Środki finansowe pochodzą od prywatnych darczyńców i można je przeznaczyć np. na dodatkowe zajęcia albo niezbędny sprzęt. Szczegóły i formularz zgłoszeniowy można znaleźć na stronie stowarzyszenia.

Współpraca z asystentkami międzykulturowymi

Innym przykładem dobrych praktyk są rozwiązania wypracowane przez koalicję Otwarty Kraków i władze tego miasta. Trwająca od 2016 roku współpraca przynosiła efekty już wcześniej, a teraz pozwoliła na szybkie zatrudnienie asystentów i asystentek międzykulturowych w krakowskich szkołach. Bardzo pomocne – nie tylko w Krakowie – mogą być opracowane przez koalicję poradniki. Więcej informacji przekazała nam Urszula Majcher-Legawiec (członkini zespołu Otwarty Kraków) tutaj.

Q&A SOS dla Edukacji

Asystentki i asystenci międzykulturowi oraz tłumaczki i tłumacze to również jeden z tematów w kolejnej odsłonie naszego Q&A. Odpowiadamy w nim na pytania dotyczące obowiązku i możliwości zatrudnienia takich osób, a także środków na finansowanie ich pracy. Poruszamy też zagadnienia związane z liczebnością oddziałów i przyjmowaniem do szkół specjalnych osób z niepełnosprawnością, które nie mają jeszcze orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

Realia związane z zatrudnieniem nauczycielek i nauczycieli z Ukrainy 

Szeroko opisuje je „Dziennik Gazeta Prawna”. Do najistotniejszych problemów należą:

• Konieczność nostryfikacji dyplomu wydanego po 20 czerwca 2006 r., której koszt często przewyższa możliwości finansowe osób (ponad 3000 zł, uczelnia może zrezygnować z pobierania opłaty).
• Problemy ze środkami na wynagrodzenia dla asystentów i asystentek, którzy są zatrudniani na podstawie kodeksu pracy, a nie karty nauczyciela, więc nie obejmuje ich subwencja oświatowa.
• Mało czytelny (i często odbywający się jedynie po polsku) proces rekrutacyjny.

Nauczycielki i nauczyciele z Ukrainy mogą być szansą na zmniejszenie braków kadrowych, które były spore nawet przed wybuchem wojny i pojawieniem się dzieci uchodźczych. 

Artykuł jest dostępny tutaj.

Materiały edukacyjne do nauki przedmiotów ścisłych po ukraińsku

Żródło: Youtube, Pi-stacja Chemia, https://www.youtube.com/watch?v=ZcMvKhJ8PJI&t=58s

Dużym wsparciem w edukacji dzieci i młodzieży z Ukrainy, zwłaszcza w przypadku bariery językowej, mogą być materiały na portalu Pi-stacja prowadzonym przez fundację Katalyst Education. Na stronie projektu już w tej chwili znajdziecie ponad 230 filmów edukacyjnych (z matematyki, fizyki, chemii i biologii) z ukraińskimi napisami, a do końca maja będą przetłumaczone wszystkie materiały wideo. Można je z powodzeniem wykorzystywać zarówno jako uzupełnienie pracy domowej czy wstęp do odwróconej lekcji, jak i podczas zajęć.

Jednocześnie Pi-stacja opracowuje tłumaczenia ćwiczeń i innych materiałów i łączy treści z wymaganiami ukraińskiej podstawy programowej.

Informacje na temat działań projektu Pi-stacja (po polsku i ukraińsku) można znaleźć tutaj.

Porównanie polskiego i ukraińskiego systemu edukacji

Przy przyjmowaniu do szkół uczniów i uczennic z Ukrainy często pojawia się wątpliwość, do której klasy powinni być zapisani. Polski system edukacji różni się od ukraińskiego, w dodatku ten ostatni w 2017 roku został zreformowany. Zmiany dotyczą jednak tylko dzieci rozpoczynających naukę (obowiązek szkolny – od 6 r.ż.). Oznacza to, że nowy system obejmuje obecnie klasy 1–4. Poniżej prezentujemy zestawienie obrazujące poszczególne etapy edukacyjne w Polsce i w Ukrainie. 

Tabela powstała na podstawie dwóch innych porównań: Jaryny Jasnij z Fundacji Szkoła z Klasą i Urszuli Majcher-Legawiec.

Jak w 24 dni stworzyć ukraińską szkołę w Polsce?

Z powodzeniem zrobiło to kilka organizacji pozarządowych (m.in. Fundacja Nasz Wybór i Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie). SzkoUA (Warszawska Szkoła Ukraińska) działa od 11 kwietnia. 

W ciągu niecałego miesiąca polsko-ukraiński zespół wspierany przez kilkudziesięcioro wolontariuszek i wolontariuszy niemal od zera stworzył miejsce, w którym 270 uczennic i uczniów może kontynuować naukę w ojczystym języku i według ukraińskiego systemu. SzkoUA zatrudnia 33 osoby z Ukrainy.