Newsletter edukacyjny SOS dla Edukacji – 20.05.2022 r.
Szanowni Państwo,
coraz cieplejsze dni naturalnie kierują myśli w stronę odpoczynku. Jednocześnie maj to w edukacji intensywny czas – w tym roku jeszcze bardziej ze względu na dużą liczbę uchodźczych dzieci w polskich szkołach. Dlatego zachęcamy do zapoznania się z różnymi możliwościami zatrudnienia nauczycielek i nauczycieli z Ukrainy. Z pewnością będzie to istotne również w kolejnym roku szkolnym, który wiele szkół i samorządów zaczyna planować już teraz.
Przekazujemy też informacje na temat spotkań sieciujących polskie i międzynarodowe organizacje działające na rzecz ukraińskich dzieci i dzielimy się z Państwem wnioskami z Samorządowego Okrągłego Stołu, w którym brały udział nasze przedstawicielki.
Na koniec przekazujemy zaproszenie na webinarium Masz Głos: dzieci i młodzież z Ukrainy.
Zatrudnianie nauczycielek i nauczycieli z Ukrainy
Możliwość pracy osób z Ukrainy w polskich szkołach wciąż rodzi wiele pytań. Dlatego przedstawiamy Państwu zbiór najważniejszych informacji na ten temat wraz z podstawami prawnymi.
Zatrudnianie obywateli i obywatelek Ukrainy na stanowisku nauczycielskim
- Jednym z rozwiązań jest zatrudnienie na podstawie art. 15 ustawy Prawo oświatowe. Mówi on, że w uzasadnionych przypadkach nie ma konieczności spełniania wymagań kwalifikacyjnych – wystarczy odpowiednie przygotowanie, które ocenia dyrekcja szkoły. Można więc rozpocząć pracę na stanowisku nauczycielskim nawet bez nostryfikacji dyplomu.
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/prawo-oswiatowe-18558680/art-15
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/karta-nauczyciela-16790821/art-10
- Innym sposobem jest zatrudnienie na podstawie przepisów ustawy Karta Nauczyciela, na takich samych zasadach, jakie obowiązują obywatelki i obywateli z Polski. Pierwszym krokiem jest uznanie ukraińskiego dyplomu. Na tej podstawie można się ubiegać o uzyskanie uprawnień zawodowych zgodnie z polskimi przepisami.
Osoba, która ma zezwolenie na pobyt czasowy na podstawie art. 38 i art. 39 Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, może podejmować pracę w Rzeczypospolitej Polskiej bez zezwolenia na pracę.
Uznawanie kwalifikacji
- Kwalifikacje nauczycieli i nauczycielek zatrudnianych w Polsce określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.
- Dyplomy uzyskane w Ukrainie do 20 czerwca 2006 r. są uznawane za równoważne z ich polskimi odpowiednikami. Dokument potwierdzający równoważność dyplomu może wydać Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej.
- Dyplomy uzyskane w Ukrainie po 20 czerwca 2006 r. wymagają nostryfikacji, o którą można wystąpić do jednej z uprawnionych uczelni. Maksymalny czas oczekiwania to 90 dni (do terminu nie wlicza się przedłożenia tłumaczeń dokumentów, ewentualnych egzaminów lub praktyk). Maksymalna opłata za nostryfikację to 3205 zł. Uczelnia może podjąć decyzję o zwolnieniu z opłat.
SOS Wspólna Szkoła sieciuje polskie i międzynarodowe organizacje na rzecz edukacji ukraińskich dzieci
13 maja Koalicja SOS dla Edukacji zorganizowała w warszawskim Dużym Pokoju spotkanie sieciujące polskie i międzynarodowe organizacje, które działają na rzecz edukacji i wsparcia ukraińskich dzieci w Polsce. Spotkanie miało formułę hybrydową, ponad 30 osób uczestniczyło online, a drugie tyle stacjonarnie, przy okazji oglądając znakomitą wystawę fotograficzną Julii Klewaniec.
Była to także pierwsza okazja, by zobaczyć się wreszcie na żywo w naszym polskim i w szerszym, międzynarodowym gronie. Poprosiliśmy organizacje spoza Polski – działające w ramach ONZ (jak UNICEF i IOM) i pozarządowe (zarówno duże, np. Save the Children, jak i mniejsze, np. Terre des Hommes Italia) o przedstawienie swoich programów i propozycji wsparcia merytorycznego i finansowego oraz o wskazanie, w jakich obszarach szukają możliwości wspólnego działania. 10 organizacji zaprezentowało swoje plany i zgłosiło gotowość współpracy, a znakomita większość z nich zachęca do budowania konsorcjów polskich NGO i innych instytucji (np. samorządów lokalnych czy placówek doskonalenia nauczycieli).
Nagranie z tego spotkania można zobaczyć tutaj, a w planach – kolejne w podobnym formacie. Tym razem zamierzamy zacząć od prezentacji działań i potrzeb polskich organizacji. Zainteresowanych zapraszamy do śledzenia facebookowej grupy SOS dla Edukacji, gdzie wkrótce zamieścimy informacje o miejscu i terminie spotkania.
Samorządowy Okrągły Stół
8 i 9 maja we Wrocławiu odbył się #SamorządowyOkrągłyStół. Przedstawicielki i przedstawiciele różnych sektorów pracowali nad opracowaniem rekomendacji niezbędnych rozwiązań i zmian prawnych związanych z wojną w Ukrainie i przyjazdem do Polski ponad 3 mln uchodźców i uchodźczyń. Rekomendacje są podstawą do stworzenia tzw. białej księgi, która wkrótce trafi do premiera, prezydenta, parlamentu oraz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Prace Samorządowego Okrągłego Stołu skoncentrowano wokół 8 obszarów: integracja społeczna i działania, rynek pracy i gospodarka, mieszkalnictwo, edukacja i nauka, finanse i legislacja, bezpieczeństwo i cyberbezpieczeństwo, ochrona zdrowia i pomoc społeczna, wsparcie Ukrainy.
Prace stolika „Edukacja i nauka” koordynowała wiceprezydentka Sopotu Magdalena Czarzyńska-Jachim, jego sekretarzem była Alicja Pacewicz z naszej sieci SOS dla Edukacji, a w tworzeniu rekomendacji uczestniczyli samorządowcy, eksperci edukacyjni (także z naszej sieci SOS), przedstawiciele wyższych uczelni oraz ukraińskie nauczycielki z Wrocławia.
Celem ma być nowoczesna szkoła, otwarta na wszystkich i odporna na kryzysy. Oto krótka lista głównych problemów i propozycji ich rozwiązania (pełna wersja materiału oraz lista autorów i autorek będzie dostępna wkrótce).
Jak jest teraz?
W Polsce mieszka dziś co najmniej 800 tys. dzieci uchodźczych z Ukrainy, z tego 500 tys. jest poza polskim systemem edukacji i wsparcia. Brakuje: kompleksowych rozwiązań, systemu finansowania, kadry nauczycielskiej, szkoleń, strategii krótko- i długofalowych w kluczowych obszarach.
Główne wyzwania i rekomendacje
- Jak włączać ukraińskie dzieci i młodzież do polskiego systemu edukacji
– Dopracować koncepcję pracy oddziałów przygotowawczych.
– Określić pilnie zasady oceniania, klasyfikacji i egzaminów, uwzględniając zróżnicowany poziom kompetencji językowych uczniów.
– Stworzyć alternatywną ścieżkę rekrutacyjną do szkół ponadpodstawowych.
– Stworzyć systemowy i szkolny model wsparcia psychospołecznego.
2. Jak wesprzeć osoby uczące się w systemie ukraińskim
– Stworzyć system rejestracji uczniów pozostających w ukraińskim systemie.
– Stworzyć samorządom warunki organizacyjno-prawne i finansowe do organizowania lokalnych centrów wspomagających oraz zajęć adaptacyjnych, językowych i in. z możliwością zlecania zadań organizacjom pozarządowym.
3. Jak zorganizować opiekę i edukację dla małych dzieci
– Ułatwić tworzenie domowych punktów opieki przedszkolnej i żłobkowej.
– Zajęcia adaptacyjne i integracyjne dla dzieci ukraińskich i elementy edukacji wielokulturowej dla dzieci polskich.
– Asystenci kulturowi i osoby mówiące po ukraińsku w przedszkolu dla ułatwienia komunikacji i pracy z dziećmi i ich rodzinami.
4. Jak zapewnić doradztwo i edukację zawodowe ukraińskiej młodzieży
– Dostosować sposoby nauczania i procedury egzaminacyjnych do potrzeb uczniów.
– Doradztwo zawodowe w kierunku nauki w zawodach deficytowych na polskim rynku, oddziały przygotowawcze w tych szkołach branżowych.
5. Jakie wsparcie dla dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami
– Zatrudnienie ze środków budżetu państwa specjalistów ukraińskojęzycznych w poradniach, szkołach i przedszkolach, pracujących w parze z polskim specjalistą.
– Szybka ścieżka uznania/weryfikacji ukraińskich orzeczeń.
6. Jak wykorzystać wakacje dla przygotowania do nowego roku szkolnego
– Organizacja półkolonii i innych zajęć dla dzieci ukraińskich (także uczących się zdalnie) oraz polskich – konieczne regulacje dotyczące finansowania!
7. Jak zapewnić kadrę nauczycielską i wspierać jej kompetencje
– Uprościć zasady nostryfikacji dyplomów.
– Określić docelowy poziom kompetencji językowych.
– Stworzyć oferty studiów podyplomowych i kursów doskonalących.
– Finansowanie z budżetu centralnego dodatkowej pracy kadry pedagogicznej.
8. Jak zapewnić finansowanie dodatkowych zadań edukacyjnych
– Finansowanie z budżetu państwa rzeczywistych kosztów edukacji każdego ucznia uchodźcy z Ukrainy obecnie i w kolejnych latach.
– Finansowanie z budżetu państwa pełnych kosztów wychowania przedszkolnego, w tym również poza przedszkolami (domowe punkty).
– Ogólnopolski program inwestycyjny finansowany z budżetu państwa „Budowa, rozbudowa i modernizacja placówek oświatowych”: adresowany do samorządów (w powiązaniu z kryteriami demograficznymi).
9. Jak uczelnie wyższe mogą wspierać edukację uchodźców z Ukrainy
- Powołać grupę roboczą złożoną z przedstawicieli/lek władz uczelni z Ukrainy i Polski oraz urzędników obu ministerstw w celu identyfikacji potrzeb i wyzwań.
- Sfinansować socjalne i stypendialne wsparcie studentów oraz zwiększyć środki na naukę języka polskiego dla studentów z Ukrainy.
Masz Głos: dzieci i młodzież z Ukrainy
30 maja o godzinie 19.00 w ramach akcji Masz Głos odbędzie się webinarium poświęcone integracji z dziećmi i młodzieżą z Ukrainy w polskich szkołach. Zuzanna Rejmer z Polskiego Forum Migracyjnego opowie o doświadczeniach i dobrych praktykach w tym zakresie. Szczegóły i link do rejestracji już wkrótce pojawią się na Facebooku akcji. Zapraszamy!
Akcja Masz Głos jest prowadzona przez Fundację Batorego. Wspiera organizacje społeczne i grupy nieformalne, które działają na rzecz lokalnych środowisk.Zapraszamy do archiwum newsletterów i naszej grupy na Facebooku.
